Verbeter de dialoog met je bestuurder (4)
– zoek naar de belangen –

Lees de hele whitepaper

Vraag een voorstel aan

Zoek naar de belangen  

“Als OR willen wij het beste voor ons bedrijf en voor onze collega’s. Daarom kijken we kritisch naar de plannen van de bestuurder en stellen we daar vragen over en denken we mee. Vaak hebben we het gevoel dat dit niet gewaardeerd wordt. Het lijkt alsof we tegenover onze bestuurder staan. We belanden soms in felle discussies. De input die we geven lijkt te worden weggezet als kritiek. Voor ons is het belangrijk dat de bestuurder zich wel aan de WOR houdt.” 

Wat kun je als OR doen om de dialoog te verbeteren? 

Waarde van medezeggenschap 

Overleg voeren met de ondernemingsraad wordt door sommige bestuurders als een ‘noodzakelijk kwaad’ gezien. Gevolg is dat de bestuurder de ondernemingsraad zoveel mogelijk uit de weg gaat, en de raad niet of te laat informeert en zich niet houdt aan de WOR. “Omdat dit toch allemaal maar formeel gedoe is”. Het klopt natuurlijk dat de verplichting om een ondernemingsraad in te stellen voortkomt uit de Wet op de Ondernemingsraden. En dat hierin is opgenomen in welke situaties en bij welke besluiten de OR wel en niet betrokken moet worden. Tegelijkertijd is het goed om je te beseffen dat de WOR een handelingskader biedt en vooral niet als juridisch keurslijf zou moeten worden beschouwd. Dan doe je het idee van medezeggenschap eigenlijk tekort.  

Waar het om gaat is dat medezeggenschap een toegevoegde waarde biedt voor organisatie en medewerkers, omdat hiermee de medewerkers in een vroegtijdig stadium betrokken worden en dit positieve gevolgen heeft voor het functioneren van de organisatie. Als je gebruik maakt van de kennis en ervaring van de medewerkers op de werkvloer, dan draagt dat bij aan een goede toekomstvisie en betere besluiten, en meer draagvlak en betrokkenheid bij veranderingen en ontwikkelingen. 

Dit klinkt op papier logisch, maar de praktijk is natuurlijk weerbarstig. Toch is het advies om, als je merkt dat de bestuurder de toegevoegde waarde van de OR niet zo ziet, hierover het gesprek te voeren. Het gesprek over welke verwachtingen er over en weer eigenlijk leven als het gaat om medezeggenschap. Niet als OR zwaaiend met de WOR in de hand, leg die maar even weg. Ga met elkaar in gesprek over wat je over en weer belangrijk vindt, wat er speelt, waar de zorgen zitten. 

Belangen 

Er is een onderscheid tussen standpunten en belangen. Als je als OR een advies uitbrengt, dan geef je daarmee je standpunt weer. Bijvoorbeeld een positief advies over een reorganisatieplan. Dit standpunt is dan gebaseerd op een belang, zoals het voortbestaan van de organisatie, die alleen door middel van een reorganisatie kan worden zeker gesteld. 

Je weet niet altijd welke belangen er schuilgaan achter een ingenomen standpunt. Mensen zijn vaak geneigd om elkaar te overtuigen van het eigen gelijk op basis van argumenten. Dit leidt meestal niet tot goede oplossingen. Het helpt vaak om het over een andere boeg te gooien en de ‘waaromvraag’ te stellen. Hiervoor is nodig dat je oprecht geïnteresseerd bent in wat de ander beweegt. Dat je werkelijk wilt weten wat diegene drijft. En ook dat je respect en begrip hebt als degene met wie je overlegt een ander belang heeft dan jijzelf. Eerst begrijpen dan begrepen worden. 

Op het moment dat je als OR de indruk hebt dat de bestuurder het belang van medezeggenschap niet zo ziet, dan kan het helpen om de bestuurder vragen te stellen, als: 

• welk belang is gediend zonder medezeggenschap? 
• welk voordeel heeft het voor jou om geen ondernemingsraad te hebben? 
• wat is je mening over medezeggenschap, en waar is dit op gebaseerd? 

Als je bestuurder hierop eerlijk en oprecht antwoord geeft, dan is de uitdaging om hierover niet in discussie te gaan. Stel (objectieve) vragen ter verduidelijking, zodat je echt begrijpt wat de bestuurder bedoelt. Daarna is het aan jullie. Het advies is om je bestuurder te vragen of hij ervoor openstaat dat de OR vertelt welk belang medezeggenschap in jullie ogen heeft. Vervolgens vertel je wat het belang van de OR is.  

Stel dat de bestuurder aangeeft dat hij er belang bij heeft dat hij voortvarend besluiten kan nemen om de organisatie te leiden en dat het informeren van de ondernemingsraad over de plannen teveel tijd kost. En stel dat je als OR aangeeft dat je streeft naar draagvlak onder de medewerkers, dat dat jullie belang is. Het kan dan helpen om met elkaar te zoeken naar manieren waarop je zijn belang, snelheid, zoveel mogelijk tegemoet kan komen én tegelijkertijd het (gezamenlijk) belang van draagvlak kan dienen. Je kan met elkaar dan brainstormen over opties om jullie belangen tegemoet te komen en vervolgens hierover concrete afspraken maken.  sen. Lukt het je echter om met deze techniek het gesprek te voeren, dan zal je merken dat je meer en meer concrete informatie krijgt. Omdat je je inspant om de ander écht te begrijpen en de ander zich gehoord voelt, zal het wederzijdse begrip waarschijnlijk groeien.  

Deze tips (en de whitepaper) zijn geschreven door Maaike Verheul en Erik Riet. Twee trainers en adviseurs met een rijke ervaring in het begeleiden van ondernemingsraden en het helpen bij een goed overleg tussen bestuur en OR. Nieuwsgierig? Bel ons 072-5891589 of vraag een voorstel aan.

Maaike Verheul                 Erik Riet