Als ik terugdenk aan het WK, dan zie ik een relatief klein voetballand als Senegal nog aardig goed presteren. Dat had ik niet verwacht. Ik dacht vooral aan landen met grote namen en veel sponsorgelden. Ik stelde mezelf tijdens het WK ’22 de vraag: wat maakt dat een (sport)team goed presteert? Heb je altijd een Messi nodig om te winnen?
Ik ben opgegroeid als meisje tussen allemaal straatvoetballertjes en leerde daar mijn mannetje staan. Het blijft fascinerend waarom je het ene potje wint en het andere niet. Na jarenlang coachen in de sport en in organisaties kom ik op een top 6 van belangrijke factoren om te ‘winnen’. Wat kunnen organisaties leren van teamsporten, zoals bijvoorbeeld voetbal?
Je hoort vaak spelers zeggen: het is een teamprestatie. Dat is de reden dat het opstellen van een sterrenteam met uitsluitend Messi’s en Ronaldo’s geen garantie is voor de winst. Het gaat om wie welke rol het beste op zich kan nemen. En daarnaast hoe een speler zijn taak uitvoert. Weet jij welke kwaliteiten je teamleden hebben? Hoe ze optimaal kunnen presteren en welke rol ze het liefst vervullen?
Een back die opkomt en de assist geeft voor de winnende goal is even belangrijk als de doelpuntenmaker zelf. Zo is het ook dat sommige teamleden onzichtbaar zijn voor de buitenwereld of minder betrokken lijken, maar ze voeren hun rol perfect uit. Juist deze teamleden dragen veel bij aan het succes. Houdt oog voor de stille kracht in je team, zorg dat de inspanningen van alle teamleden gewaardeerd worden.
Doorzetten en het doel voor ogen houden is belangrijk. Of het nu om een voetbalseizoen gaat of een projectplan voor jouw team. Als je als teamspeler vertrouwen kunt creëren in het eindresultaat op lange termijn, zorgt dat ervoor dat er geen angst in het team sluipt. Als je kijkt naar de teamdoelen waar je nu zelf aan bijdraagt, wat heb je dan nodig om door te zetten en te vertrouwen op een goed eindresultaat?
Bij voetbal speel je altijd twee helften. De rust wordt benut door coaches om aanpassingen te bespreken in de strategie en het team te motiveren. Wanneer sta jij stil met je team over hoe de samenwerking verloopt en aan welke knoppen jullie willen of moeten draaien? Begin bij wat goed gaat. Het kost minder energie om van een 8 een 10 te maken dan van een 5 een 6. Stuur samen bij op waar goede energie op zit.
Hoe vaak wordt er in een overleg iets weggelachen, zodat de moeilijke gesprekken niet gevoerd hoeven te worden? Bouw aan de relaties in het team. Creëer een veilige omgeving waarin iedereen vragen durft te stellen en aan te geven als het niet lekker loopt. Dit is de basis voor de coach en de teamspelers onderling, om elkaar aan te spreken op de uitvoering van afspraken. Dat draagt bij aan de samenwerking en de teamprestatie.
Mocht het toch niet volgens plan gaan en er valt een tegengoal, ga dan samen aan de slag om die fout te herstellen. Voordat een keeper de mist in gaat en de goal valt, zijn de andere spelers al gepasseerd. Het is de kunst als team om niet te gaan wijzen en samen te leren. De coach kan analyseren waar het mis ging, maar de spelers in het team weten zelf ook haarfijn de verbeterpunten te benoemen. Zoals de bondscoach van de waterpolodames op het EK van ’18 aangaf: ze hadden samen een plan bepaald en daar zélf ook nog nuances in aangebracht. In organisaties werkt dat niet anders. Bespreek in je team waar nog winst te behalen valt. Maak ook lastige situaties bespreekbaar. Daar zit de (groei)kracht van jullie als team.
Ellen Heijn is teamcoach/trainer met een passie voor sport, gespecialiseerd in teamontwikkeling.