In de thuiszorg tel je al bijna niet meer mee als je niet in een zelfsturend team werkt. Maar ook bij banken en energiebedrijven rukken de zelfsturende teams op, vaak in combinatie met mooie termen als agile, ondernemerschap en endorsement. Vaak bieden deze benaderingen veel goeds. Maar naast deze voordelen is er zeker ook een keerzijde van de medaille die minder glans heeft, want zelfsturend werken heeft impact op de balans van het team.
Natuurlijk is het goed als een team de mogelijkheden en het mandaat heeft om dagelijkse sores zelf aan te pakken en op te lossen, zonder dat een afdelingshoofd als een ‘juf’ de vraag beantwoord, waar je zelf eigenlijk al het antwoord op gegeven hebt. Zeker nu managers niet meer vak-deskundig hoeven te zijn en als verdwaalde nomaden alleen nog maar op proces kunnen sturen, maar elke inhoudelijke vraag pareren met de wedervraag “wat had je zelf als oplossing voor ogen?” De beste beslissingen worden daarbij vaak genomen door degenen die er dagelijks mee bezig zijn.
En elke ondernemer zal het warm toejuichen als een afdeling zelf al anticipeert op marktontwikkelingen of problemen al probeert voor te zijn, zonder te wachten op een opdrachtje of goedkeuring. En medewerkers krijgen eindelijk meer eigen verantwoordelijkheid en mogelijkheden om zelf te bepalen hoe ze werken wat zeker bijdraagt aan werkplezier.
De praktijk leert dat zelfsturing geen makkelijke oplossing is voor organisaties die moeten veranderen en zo flexibeler willen kunnen reageren of organisaties die graag met minder dure managers willen werken. Waarbij men met name in de zorg eigenlijk ook wel weer afscheid wil nemen van de afdelingsmanagers die te ver van de zorg zelf af staan.
Managers of afdelingshoofden naar huis sturen en hopen dat de teams al dan niet begeleid door ‘regie-teams’ zelf oppakken, leidt vaak tot ongelukken zien wij in de praktijk.. Medewerkers die gedesillusioneerd de organisatie verlaten omdat hun vertrouwde werkstructuur wegvalt of omdat ze merken dat het lastig is om hun aardige collega’s die het niet zo nauw nemen met de teamverantwoordelijkheid en de kantjes er af beginnen te lopen…
Gelukkig groeit het besef dat zelfsturing geen gemakkelijke oplossing is. Maar ook vraagt om een realistisch beeld van taken en middelen die met zelfsturing moet worden aangepakt. En dat het zeer vruchtbaar is om zelfsturende teams een aantal instrumenten aan te reiken om te overleggen, om samen te werken. Zekerheid over ‘proces’ geeft ruimte op de ‘inhoud’.
Uit eigen ervaring weet ik inmiddels dat groeien op dit vlak soms ook van ‘AU’ gaat. In een projectoverleg hebben wij laatst zelf ook gewerkt met de spelregels voor zelfsturing. Door te beginnen met elkaar snel te bepalen wie welke rol zou hebben. Secretaris, voorzitter en presentator. Niet op basis van het recht van de sterkste en snelste, maar op basis van voordracht. Kort wie en waarom. Met een snelle stemronde, zonder verdere discussie, maar wel met een tweede ronde en toelichting bij stakende stemmen. Dit helpt om snelheid te krijgen en geeft degenen met een rol een duidelijk mandaat van collega’s. (En dat kan wel eens anders zijn..).
Leuk, maar ook zo lastig was de volgende stap, waarbij de voorzitter ons uitnodigde om een voorstel te doen voor de eerste aanpak van ons project. In dit geval geen tijdrovende discussie waarbij iedereen een duit in het zakje deed, maar een voorzitter die na een korte inventarisatie meteen een voorstel in stemming bracht. Stemmen wilde in ons geval zeggen: een kort rondje langs de groepsgenoten met als enige vraag of er iemand fundamentele bezwaren had tegen de voorgestelde aanpak. Waarbij er dus geen ruimte was om je vakkennis of visie nog even in te brengen of welke excuus er anders ook is om je stem te laten horen en een overleg, prettig uit te rekken. En omdat niemand een fundamenteel bezwaar kon bedenken, konden we ons overleg snel afronden en aan het werk gaan. Wat een opluchting. Maar ook wel ‘cold turkey’, afkicken voor liefhebbers van interessante discussies en gezellige vergaderingen, zoals ik. Afscheid nemen van gewoontes kan pijn doen.
Naast dat Loof zelfsturing binnen ons eigen team stimuleert, begeleiden wij ook al jaren ondernemingsraden en diverse teams die met zelfsturing te maken krijgen. Al deze ervaring nemen wij mee in de begeleiding van teams. Benieuwd hoe onze teambegeleiders kunnen helpen om met succes teams meer zelfsturend te laten zijn? Neem vrijblijvend contact met ons op.