de taken van een or

Alle begin is moeilijk, ook voor OR-en. Er wordt nogal wat van je gevraagd als je start in de medezeggenschap. Wat zijn de taken van een OR? Er kunnen thema’s in de organisatie spelen die direct veel kennis en kunde vragen van de OR. Daarnaast ontstaat er ook een nieuw team: ook hierin is het de uitdaging zo snel mogelijk tot een soepele samenwerking te komen. Waar ga je mee aan de slag als OR? Hoe weet je waar je wel en niet iets over te zeggen hebt? En hoe gaat het overleg met een bestuurder? Als je onervaren bent in medezeggenschap kan de start nogal overweldigend zijn. Vaak ontstaat er behoefte bij nieuwe leden aan wetskennis. Het verschil maak je als OR echter niet alleen met kennis van de wet, maar juist in hoe je met elkaar samenwerkt. Dit artikel geeft een korte beschrijving van de belangrijkste wetten en handvatten voor de samenwerking onderling en met de bestuurder.

Wet op de Ondernemingsraden

In de wetgeving zijn de rechten en plichten van de medezeggenschap vastgelegd in de WOR. Deze wet vormt de basis voor hoe het overleg tussen de OR en directie is georganiseerd. In de dagelijkse praktijk krijgt de OR te maken met 5 rechten.

Recht op informatie
Als OR heb je recht op de informatie die je nodig hebt om een goed advies te kunnen geven. Dat betekent in de praktijk dat je als OR minstens dezelfde informatie ontvangt bij een aanvraag als de bestuurder. In de praktijk kunnen OR-en nog wel eens overladen worden met informatie. Bedenk daarom goed met elkaar welke informatie je nodig hebt en welke niet.

Recht op overleg
Bestuurders en OR-en vergaderen gemiddeld zes keer per jaar met elkaar: de overlegvergadering (OV-vergadering). Zijn er ontwikkelingen die direct om overleg vragen, dan hebben zowel de bestuurder als de OR het recht om binnen twee weken met elkaar om de tafel te kunnen zitten. Twee keer per jaar is er een ‘algemene gang van zaken’ vergadering, waarin OR en bestuurder in grote lijnen een half jaar terug- en vooruit blikken, om samen te evalueren en de te verwachten besluiten van het komende half jaar op een rijtje te zetten. De bestuurder is verplicht om afspraken te maken over hoe de OR hierbij betrokken wordt. Is het advies of instemming? Wat verwachten OR en bestuurder van elkaar? Welke personen en informatie zijn belangrijk? Bestuurder en OR maken zo een halfjaarplanning. Dit is voor een OR die pro-actief wil zijn een belangrijke tool om te plannen en op tijd invloed uit te oefenen. Naast de vergaderingen met de bestuurder overleggen de OR-leden ook met elkaar: de OR-vergadering. Ook heeft de OR recht op overleg met de achterban. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een bijeenkomst of lunch met medewerkers om te peilen wat er speelt op een afdeling.

Recht van initiatief
De OR heeft het recht op eigen initiatief voorstellen te doen aan de bestuurder. Hiermee kan de OR actief meedenken met de bestuurder en de bestuurder ertoe bewegen actie te ondernemen rondom zaken die de OR belangrijk vindt. Hoewel de bestuurder het initiatiefvoorstel uiteindelijk naast zich neer kan leggen, moet hij er wel minimaal één keer overleg over voeren met de OR en schriftelijk en gemotiveerd meedelen aan de OR of hij het voorstel wel of niet overneemt. Naar de buitenwereld toe kan de OR hiermee laten zien wat er met belangrijke onderwerpen wordt gedaan in de bestuurskamer.

Adviesrecht
Als de bestuurder plannen heeft die gaan over financieel-economische en bedrijfsorganisatorische besluiten voor de organisatie dan valt dit onder het adviesrecht. Onderwerpen die adviesplichtig zijn:oa. overdracht van zeggenschap over de onderneming, het vestigen van, dan wel het overnemen of afstoten van de zeggenschap over een andere onderneming, beëindiging van werkzaamheden van de onderneming, belangrijke inkrimping, belangrijke wijziging in de organisatie van de onderneming (o.a. reorganisatie), verhuizing, investeringen. Zie ook onze uitgebreide omschrijving van adviesrecht. Dat betekent dat de bestuurder verplicht is advies aan de OR te vragen.

Instemmingsrecht
Als de bestuurder plannen heeft die over wijzigingen gaan in het personeelsbeleid die niet in de CAO staan, dan valt dit onder instemmingsrecht. Dit is het zwaarste recht van de OR: als de OR niet akkoord gaat met de aanvraag, mag de bestuurder het plan niet implementeren. Ook een instemmingaanvraag moet aan dezelfde voorwaarden voldoen als een adviesaanvraag. Als bestuurder en OR er samen niet uitkomen dan moeten zij langs de bedrijfscommissie van de Sociaal Economische Raad voor een bemiddelingspoging. Als deze bemiddeling niet slaagt, dan kan de bestuurder de zaak aan de kantonrechter voorleggen. Zie ook instemmingsrecht.

Taken en rollen
Vanuit de WOR moet je als OR een voorzitter en vice-voorzitter benoemen. Verder wordt dit vrij gelaten aan de OR zelf. De meeste ondernemingsraden werken met op zijn minst een (vice-)voorzitter en (vice-)secretaris, sommige OR-en hebben daarnaast ambtelijke ondersteuning in de vorm van een ambtelijk secretaris. Belangrijk hierbij is om te kijken naar de talenten van de OR-leden. Doen waar je goed in bent geeft energie en bij het goed benutten hiervan sta je als team sterker. Daarnaast is het belangrijk om met elkaar helder te hebben wie wat doet binnen welke taak en de verwachtingen hierover naar elkaar uit te spreken. Zo weet je als OR precies wat je van wie mag verwachten en kun je elkaar hier ook op aanspreken.

praktische do’s:

wissel met elkaar aan het begin van de zittingsperiode uit wat ieders motivatie en verwachtingen zijn van het OR-werk
inventariseer waarin iedereen zich graag wil ontwikkelen, zowel bij de ervaren als bij de nieuwe OR-leden
plan zo snel mogelijk een vergaderschema met de bestuurder in voor het hele jaar en benoem hierin specifiek de twee algemene gang van zaken vergadering om een goede start te maken
werk zo veel mogelijk met een vaste agenda en geef iedereen een rol bij de behandeling van de agendapunten
stel per kwartaal als OR prioriteiten: welke resultaten willen jullie graag bereiken? Dit geeft focus in het OR-werk. Pak de prioriteiten projectmatig aan.
zie de Wet op de Ondernemingsraden als een middel om invloed uit te oefenen, geen doel op zich
des te vroeger betrokken als OR, des te meer invloed (‘vroeg in de trechter’)

don’ts:

alleen ervaren leden in het dagelijks bestuur, zorg vanaf de start voor een goede opvolging en inwerken van nieuwe leden
vaak dreigen met de gang naar de rechter om vervolgens nooit de stap te wagen
de vergadering rond de Algemene gang van zaken (art.24) verlaten zonder afspraken over bij welke onderwerpen
en op welke wijze OR en bestuurder gaan samenwerken in het aankomende half jaar

Vragen? Behoefte aan een training of advies? Bel ons gerust voor een kennismaking: 072 589 1 589? Of mail naar bureau@looftrainingen.nl.

Meer info: www.wetten.nl / www.ser.nl

Bijpassende trainingen

Bekijk ook onze maatwerktraining of boek een individuele training met je OR. Bijvoorbeeld de onderstaande basistrainingen:

wor training

Training wegwijs in de wor en bevoegdheden or.
We beginnen deze training met een blik op de rol van de OR in de organisatie. Welke positie neemt de OR in? Wat wordt er van je verwacht als OR-lid? Vervolgens schetsen we de hoofdlijnen van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). In opdrachten oefen je het toepassen van de bevoegdheden in de praktijk. Meer lezen.

training verdieping advies- en instemmingsrecht

Theorie en praktijk adviesrecht en instemmingsrecht.
Deze training is een vervolg op de WOR training (zie hierboven). Deze training biedt een verdieping in advies- en instemmingsrecht in. We kijken naar de aanvraag, de vragen die je als OR wil stellen en welke stappen je als OR neemt in het proces. Wij zorgen voor oefenmateriaal, zodat je kunt oefenen met het beoordelen en het uitwerken van een eerste advies. Meer lezen.