Positie OR in tijden van Corona

In deze tijden van Corona is het belangrijk dat je als ondernemingsraad weet welke (juridische) positie je moet innemen én dat je de balans zoekt tussen de belangen van de organisatie en de belangen van de medewerkers. Met wijsheid en flexibiliteit. Maar hoe doe je dat? De belangrijkste aandachtspunten op een rij.

Zorg voor je collega’s en houd het veilig 

Je hebt als OR een zorgplicht (artikel 28 van de WOR). Dit betekent dat je als OR erop let en stimuleert dat de arbeidsomstandigheden van de medewerkers oké zijn. Het gaat dan om de arbeidsomstandigheden van medewerkers die op hun vaste werkplek werken (zoals ziekenhuizen, winkels, magazijnen) en om de arbeidsomstandigheden van de medewerkers die thuis aan het werk zijn.  

Voor medewerkers die op hun vaste werkplek werken, is belangrijk dat het risico dat zij besmet raken zo klein mogelijk is (1,5 meter afstand, beschermende materialen). En voer het gesprek, met medewerkers, met de werkgever of met deskundigen over wat er nodig is om de veiligheid van medewerkers te waarborgen. De zorgplicht betekent ook dat je als OR op de rem trapt als je vindt dat maatregelen te ver gaan.  

Voor medewerkers die thuis werken moeten de arbeidsomstandigheden thuis goed zijn. Is er een goede werkplek aanwezig? In eerste instantie misschien nog niet zo heel dringend, maar nu de situatie wat langer duurt, is dat wel iets waar je als OR iets mee moet. Neem als OR het initiatief om het gesprek te voeren over wat er nodig is om je werk thuis goed te kunnen doen, zoals een goede bureaustoel of een PC. Het kan ook betekenen dat je als OR aandacht vraagt voor de psychische gezondheid van medewerkers, bijvoorbeeld vanwege het isolement waarin zij terecht komen.  

Geef advies en doe het snel  

Als de werkgever extra investeringen gaat doen of in het bedrijf een organisatorische wijziging gaat invoeren en om advies van de OR vraagt, geef dit advies dan snel. Laat zien dat je als OR betrokken, besluitvaardig en flexibel bent. Snel schakelen in deze tijden is van groot belang. Vraagt de werkgever geen advies? Geef als OR dan ongevraagd advies, bijvoorbeeld om verschillende scenario’s in kaart te brengen en met de bestuurder in gesprek te willen over welk besluit bij welk scenario past. 

Gaat het op dit moment om verdergaande maatregelen met ontslag tot gevolg? Claim als OR dan je adviesrecht. Voor dit soort besluiten moet er altijd tijd worden genomen worden om tot een zorgvuldig besluit te komen.  

Denk aan je instemmingsrecht en gebruik het wijs  

Je hebt een instemmingsrecht als het gaat om het te voeren beleid rondom corona, denk dan aan arbo-beleid, wijziging van een werktijdenregeling, vakantieregeling en bijvoorbeeld een regeling om het rooster te wijzigen. Belangrijk is dat je als OR goed nadenkt over hoe je met dit instemmingsrecht wilt omgaan: zoals hiervoor aangegeven, er moet in sommige gevallen nu snel worden geschakeld en dan kan het zijn dat instemming niet gevraagd wordt terwijl dit formeel wel had moeten gebeuren. Geef als OR aan dat je hiervoor begrip hebt, en ga niet koste wat kost op je strepen staan, helemaal niet als het gaat om een besluit waarvoor je, als de OR wel zou zijn betrokken, gewoon je instemming zou geven. Gaat het om een verstrekkend besluit en is er voldoende tijd? Laat je als OR dan zien en horen. Daarvoor ben je er immers.  

Wees je bewust van je positie  

Als OR is het je taak om zorg te dragen voor de continuiteit van de organisatie én de belangen van de medewerkers.  De continuiteit van de organisatie waarborg je als OR door mee te denken en mee te bewegen met de ondernemer, voor de belangen van de medewerkers zorg je door na te gaan waar hun zorgen zitten en wat mogelijke oplossingen hiervoor zijn. Houd het contact met medewerkers! Juist in deze tijd is het van belang dat medewerkers kunnen uiten wat zij nodig hebben om toch zo goed mogelijk te kunnen doorwerken. En als OR heb je de kans om hierover met medewerkers in gesprek te gaan. Postioneer jezelf dus als OR. De bestuurder heeft mogelijk genoeg aan zijn hoofd. 

Neem initiatief 

Je zult als OR mogelijk ook horen dat een werkgever een beroep doet op medewerkers om nu ander werk te doen dan normaal, op een andere plek te gaan werken of op een andere manier flexibel te zijn. En dan komt het vaak voor dat aan de OR wordt gevraagd wat de OR hiervan vindt. Het formele antwoord is dat je als OR hierin geen formele rol hebt, dit is aan medewerkers zelf. Meestal staat in hun contract of in de cao dat zij akkoord moeten gaan met een incidentele of tijdelijke wijziging in werk, standplaats of arbeidstijden, als er sprake is van bijzondere omstandigheden. Tijdelijk dus. Niet drie maanden lang. Je kunt als OR de medewerkers hierover informeren of ga als OR met de bestuurder in gesprek over oplossingen voor de langere termijn. Maak gebruik van je initiatiefrecht. 

Maaike Verheul, trainer/adviseur medezeggenschap